Trakeotomi
Trakeaya bir delik açarak trakeayı doğrudan dışarıya bağlama işlemidir. İlk kez MÖ 1500 yıllarında Mısırlılar yapmıştır.
Endikasyonları:
1. Tıkanmış üst solunum yoluna bypass sağlanması
a. Üst trakea, larenks veya farenkste TM obstrüksiyonu
b. Larenks veya trakeada obstrüksiyona neden olan anomaliler (örneğin; veb formasyonu, hipoplazi)
c. Larenks veya trakeanın kırıkları veya hasarları
d. Bilateral vokal kord paralizisi
e. Üst solunum yolu obstrüksiyonuna neden olacak kadar yumuşak doku şişmesine de neden olmuş ciddi maksillofasiyal travmalar
f. Üst solunum yolunda yabancı cisim obstrüksiyonu
g. Larenks, trakea, dil veya farenksin enflamasyonu sonucunda, yumuşak dokularda üst solunum yolu obstrüksiyonuna neden olabilecek kadar fazla ödem gelişmesi
h. Yüz, boyun veya üst solunum yolu yanıkları
2. Distal trakeobranşial ağaçtan sekresyonların uzaklaştırılması
a. Toraks veya abdominal cerrahiden sonra yetersiz öksürük
b. Bronkopnömoni
c. Kusma ve mide iç eriğinin aspirasyonu
3. Distal trakeobronşial ağaca oksijen ulaştırılması
a. KOAH ve alveolar hipoventilasyon (örneğin anfizem, bronşiektazi)
b. Zehirlenmeye sekonder solunum depresyonu
c. Yelken göğüs, Kosta kırıkları, cerrahi anfizem
d. Göğüs kafesi duvarlarının paralizisi
Trakeotominin belirgin hiçbir kontraendikasyonu yoktur. Mümkün olduğunda trakeotomi ameliyathane koşullarında yapılmalıdır. Aksi taktirde yetersiz ışık, yetersiz alet, yetersiz alet kullanma alanı ve enfeksiyon tehlikesi vardır.
Hasta sırtüstü yatırılıp baş hafifçe ekstansiyona getirilmelidir. Aşırı ekstansiyon zaten daralmış solunum yolunu daha da incelterek sorun yaratabilir. Ayrıca servikal vertebra hasarlarında ve subaksipital kraniektemilerden sonra başı ekstansiyona getirmek kontraendikedir. Başın tansiyone olmamasına dikkat edilmelidir. Larenks ve trakea orta hatta olmalıdır.
Trakeaya 2., 3. veya 4. trakeal halkalar hizasından girilir. Vertikal veya horizontal (krikoidden 1-2 cm aşağıda) bir insizyon yapılır sırasıyla; deri, deri altı, plastisma geçilir. Flepler retrakte edilir. Orta hattan strap kaslar arasından vertikal bir insizyon ile fasya geçilir. Yukarıda krikoid kıkırdak aşağıda tiroid istmus görülür. Genellikle tiroid istmusunu Cushing ven ekartörü ile yukarı doğru retrakte etmek mümkündür. Buradan 2. veya 3. trakeal halkadan küçük bir parça çıkarılır bundan önce trakeaya 10 % luk 1-2 ml kokain veya 2% lik lidokain enjekte edilir. Bu sayede ayrıca enjektöre hava gelmesiyle trakeada olduğunuzdan emin olabilirsiniz. Trakeotomi tüpü bundan sonra takılır ve tespit edilir (Şekil 1). Ucunun karinaya oturmaması önemlidir.
İnfantlarda trakeotomi çok zordur. Mutlaka ya bir bronkoskop veya endotrakeal tüp yerleştirdikten sonra yapılmalıdır. Bu sadece hava pasajını açık tutmak için değil, yumuşak olduğundan ve kolayca diğer dokuları retrakte ederken trakea laterale deplese olabileceğinden sahaya hakim olup rijid bir destekle trakeayı tespit etmek için de gereklidir. Yoksa kolayca daha derindeki rekürren larengeal sinir zedelenebilir.
Post op bakımda buhar verilecek, aspire edilecek, tüpler değiştirilecek ve proflaktik antibiyotik verilecek.
Komplikasyonlar:
– Kanama
– Subkutan anfizem
– Trakeoözofageal fistül
– Rekürren larengeal sinir hasarı
– Aspirasyon
– Tüpün iyi yerleştirilmemesi
– Pnömotoraks
Geç komplikasyonlar:
– Geç kanama tüpe bağlı veya granülasyon dokularından özellikle 4-5 gün sonra
– Trakeal stenoz (%1-%2)
– Trakeoözofageal fistül
– Disfazi
– Trakeokutanöz fistül