Kulak Enfeksiyonlarında Antibiyotik Kullanımı

Enfeksiyonların tedavisinde çeşitli antibiyotikler kullanılmaktadır. Antibiyotikler bakteri denilen türden mikropların yaptığı enfeksiyonların tedavisinde kullanılır; virus denilen mikropların neden olduğu enfeksiyonlarda ise etkisizdir. Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonların ortadan kalkmasını sağlar, devam etmesini ve tekrarlamasını önlerler (Şekil 1). Tablet (hap), şurup, iğne (damar içine verilmek için veya kas içine verilmek için) veya damla olarak kullanılmak üzere üretilirler. Kulak damlaları hakkında sitemizde (www.onurcelik.com) bulunan “Kulak Damlaları” başlıklı yazı okunabilir.Hangi antibiyotiğin hangi biçiminin nasıl ve ne kadar süreyle kullanılacağı tamamen hastalık ve hasta bazında doktor tarafından belirlenir. Hastaların önceki kendi deneyimlerine göre ya da çevrelerindeki kişilerin deneyimlerine göre antibiyotik kullanmaları riskli olur. Böyle bir kullanım yarar sağlamayacağı gibi zararlı da olabilir.

Şekil 1. Kulak iltihabı. Antibiyotikler bu hastalıkların tedavisinde esas ilaçlardır.

Bir enfeksiyon durumunda ilk etapta kullanılan antibiyotikler geniş spektrumlu (yani birçok mikroba karşı etkili olabilen) antibiyotiklerdir. Bunlar genel enfeksiyonların tedavisinde kullanılır. Eğer enfeksiyon devam ederse ya da özellikli bir enfeksiyon ise hangi mikrobun o enfeksiyonu yaptığı ve hangi antibiyotiğin etkili olacağını belirleyerek antibiyotik kullanmak doğru olmaktadır. Bunun için kültür denilen bir laboratuar çalışmasıyla mikrop türü belirlenir ve antibiyogram denilen bir başka testle de o mikroba hangi antibiyotiğin etki edebildiği saptanır. Bu çalışmalar yapılabilir ve sonuç alınırsa mevcut enfeksiyona özgü dar kapsamlı (sadece belli tür mikroplara etki eden) antibiyotikler verilebilir. Unutulmamalıdır ki antibiyotik hastalara verilir ancak hastaya değil mikroplara etkili olan ilaçlardır. Bu nedenle bu antibiyotik bana yaramıyor, şu antibiyotik bana daha çok fayda sağlıyor gibi bir düşünce doğru değildir. Aynı kişide başka başka mikroplar başka başka antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Antibiyotikler geliştirildikten sonra bakterilerin etken olduğu bir çok hastalıkta kullanılmışlardır. Modern toplumda antibiyotiklerin kullanılmasından dolayı kulak enfeksiyonlarının görülme sıklığı oldukça azalmıştır.

Basit bir kulak enfeksiyonu vücudun kendi savunma sistemi ile gerileyebilir ve 48-72 saat sonra hastanın şikayetleri azalabilir. Özellikle yüksek ateşle seyreden enfeksiyonlarda dikkatli olunmalıdır. Kulak enfeksiyonlarında yüksek ateş bazen doğrudan o kulak enfeksiyonunun, örneğin akut orta kulak enfeksiyonu, belirtisidir, bazen de kulak enfeksiyonunun komplikasyon denilen istenmeyen bazı sonuçlarının belirtisidir. Komplikasyonlar sık görülmezler fakat bazen menenjit gibi, beyin apsesi gibi yaşamı bile tehdit edebilecek kadar ciddi olabilirler. Bu nedenle özellikle yüksek ateş ve kulakta ağrı/rahatsızlık hissi gibi yakınmaları olan hastalar (kulak akıntısı olsun ya da olmasın) 72 saat içinde geçmez ise mutlaka kulak, burun, boğaz doktoruna başvurmalıdırlar. Bir antibiyotik tedavisine rağmen ateşin giderek artması, kulaktan kan gelmesi veya kulaktan iltihap gelmesi söz konusu olursa hastanın kesinlikle doktora başvurması gerekir.

Antibiyotiklerin bazen bulantı, ishal, karın ağrısı, ağızda yaralar, deride döküntüler gibi yan etkileri gözlenebilir. Eğer bunlar hafif ve konforu bozmayacak nitelikte ve şiddette ise tedavi devam ettirilir. Bazen daha ciddi ve şiddetli yan etkiler ortaya çıkabilir. Özellikle nefes almada zorluk, yüzde veya gövdede şişme, nefeste daralma, baygınlık, nöbet geçirme gibi yan etkiler varsa bunlar çok ciddidir ve derhal hastanın en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi uygun olur. Genel bir kural olarak, bu denli ciddi yan etkiler her ilaçta görülebilir; ancak ruhsatlı antibiyotikler için sıklığı son derece düşüktür.

Birçok ilaçlar için geçerlidir ancak burada antibiyotikler için de hatırlatılmasında yarar görülmüştür: Antibiyotik kullanırken alkol kullanmayınız. Hangi ilaçlarin alkolden etkileneceğine dair bir liste sitemizde (www.onurcelik.com) bulunan “Alkolle Birlikte Kullanılmaması Gereken İlaçlar” başlıklı yazıda bulunabilir.