İşitme Testleri

Temel işitme testi olan odyometride amaç kişinin işitme kapasitesini ölçmektir. Yani odyometri denildiğinde işitmenin ölçülmesi anlaşılır. Test edilen kişinin işitmesi normal değilse işitme kaybının hangi kulakta olduğu (tek ya da iki kulakta), hangi tipte işitme kaybı (iletim tipinde, sinirsel tipte ya da karışım tipinde) olduğu, hangi miktarda işitme kaybının olduğu (hafif, orta, ileri, çok ileri derecede), kaybın hangi frekansları ilgilendirdiği (alçak, orta, yüksek tonlar) yine bu test sırasında anlaşılır. Ayrıntılı bilgi için (www.onurcelik.com) adresli sitemizde bulunan ‘‘İşitme Kayıpları’’ başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

Odyometri genel bir kavramdır; çok sayıda test tekniği uygulanmaktadır. Bazı testler günlük uygulamalarda daha sık kullanılmaktadır. Bu yazıda sıklıkla kullanılan temel odyometrik testler anlatılacaktır. Temel odyometride iki çeşit test uygulanır: Saf ses odyometrisi ve konuşma odyometrisi.

Saf ses odyometrisinde ses geçirmez bir kabin içine oturtulan hastaya kulaklık takılır ve değişik şiddetlerde düdük sesi şeklinde saf ses uyaranları verilir (Bu uyaranların her bir frekanstaki sadece o frekansta ses içerir; bu nedenle saf ses denilmektedir (Şekil 1). Örneğin 500 Hz’de bir uyaran veriliyorsa hangi şiddete ayarlanırsa ayarlansın uyarı verildiğinde hastanın kulağına giden ses uyaranı hep ve sadece 500 Hz uyarandır; başka frekanstan bir ses yoktur bu uyaran içinde). Hasta uyaranı duyduğu zaman eline verilmiş olan bir düğmeye basarak ya da eliyle işaret ederek sesi duyduğunu testi yapana bildirir. Yani testi yapanla test uygulanan arasında aktif bir işbirliği gerektiren bir testtir. Testte hastanın hangi frekansta hangi şiddetteki bir sesi duyabildiği anlaşılmaya çalışılır.

Konuşma odyometrisinde ise test edilene hangi dilde test yapılıyorsa o dile özgü olarak hazırlanmış olan farklı kelimelerden oluşan konuşma sesleri iletilir ve hastanın bu sesleri anlayabildiği biçimde tekrarlaması istenir. Günlük konuşmada kullanılan kelimeleri duyma ve anlama yetisine bakıldığı için bu teste konuşma odyometrisi denilmiştir. Testte konuşmayı fark etme eşiği, konuşmayı alma eşiği, konuşmayı ayırtetme skoru, en rahat dinleme düzeyi ve rahatsız edici şiddet düzeyi gibi değerler ölçülerek konuşmaları anlamada hastanın hangi türden sorunları olduğu ölçülmeye çalışılır.

Şekil 1. Saf ses ve konuşma odyometrisinin yapılışı.

Orta kulaktaki basıncın ve reflekslerin saptandığı bir başka test grubu ise immittansmetridir; orta kulak basınç testi (timpanometri) ve ses refleksi testi yapılır (akustik reflex ölçümü). Tüm yaş gruplarından hastaları dikkate aldığımızda odyolojide en sık kullanılan testler bunlardır. Test yapılanın aktif işbirliğine sınırlı gerek duyulur, kısa sürer, basittir ve ucuzdur. Basınç testinde orta kulak basıncı ve kulak zarının hareket edebilme kapasitesi saptanır. Bu test sırasında muayenede görülemeyen çok küçük kulak zarı delikleri de anlaşılabilir. Özellikle kulak zarı çökükleri, orta kulak nezlesi, östaki tüpü işlev bozuklukları, orta kulak kemikçiklerinde hareket kısıtlılıkları veya erime çıkık, kırık gibi bozuklukları ortaya koymak da mümkün olabilmektedir. Testler için hastanın fazla hareket etmemesi yeterlidir. Testin yapılabilmesi için bilincin yerinde olmasına bile gerek yoktur; komadaki bir hastaya, baygın bir hastaya, uyuyan bir hastaya, bebeğe uygulanabilir (Şekil 2).

Şekil 2. Orta kulak basıncının, kulak zarı hareket yeteneğinin (timpanometri) ve ses reflekslerinin ölçümü. Bu testlerin tümüne birlikte immittansmetri denilmektedir.

Odyolojide işitme testleri olarak kullanılan en temel testler bunlardır. Ayrıca işitme için eletrofizyolojik testler uygulanmaktadır. Bu konuda bilgi almak için web sitemizde (www.onurcelik.com) bulunan ‘‘Elektro fizyolojik Testler’’ yazısını okuyabilirsiniz.