Elektrofizyolojik Testler

Bu testler iç kulağı incelemek için kullanılırlar. Objektif testlerdir, yani test edilenin aktif bir işbirliğine gerek duyulmaz. Uyurken veya bilinci yerinde olmasa bile yapılabilen testlerdir.

İç kulaktaki tüylü duyu hücreleri kendisine ulaşan ses enerjisi ile uyarıldığında sadece işitme siniri aracılığı ile beyne bu uyarıyı iletmez, aynı zamanda geriye doğru orta kulak kemikçikleri ve kulak zarı aracılığı ile dış kulağa da bir cevap gönderir. İşte otoakustik emisyon denilen bu geri dönen cevapların kaydedildiği bir test vardır ki buna otoakustik emisyon ölçümü (OAE) denir. En sık yenidoğan işitme taramalarında kullanılır. Basit, hızlı ve ucuz bir testtir. Ayrıca gürültüye (yüksek sese) bağlı işitme kayıplarında, zararlı ilaç ya da başka maddelere bağlı iç kulak hasarlarında tanısal değeri olan bir testtir (Şekil 1).

Şekil 1. Otoakustik emisyon ölçümü.

İşitsel beyinsapı cevaplarının bilgisayar yardımlı bir sistemle kaydedilmesine dayanan işitsel beyinsapı cevap odyometrisi iç kulaktaki, işitme sinirindeki ve beyinsapındaki işitme yollarının sorunlarını ortaya koymak için kullanılan objektif bir testtir. Temel işitme testlerinin uygulanamadığı çocuk, işbirliği yapmayan ya da yapamayan erişkinler (işitme kaybı olduğu konusunda artniyet gösterenler, zeka problemi olanlar, bilinci yerinde olmayan komadaki hastalar, dil bilmeyen hastalar) bu yöntem ile test edilebilirler. Ses uyaranı iç kulağa ulaştığı zaman oradaki tüylü duyu hücreleri tarafından ses enerjisi elektriksel uyarıya çevrilir ve bu elektriksel uyarı işitme sinirinde ve bu sinirin bağlantılı olduğu beyindeki işitme yollarında ilerleyerek beyin kabuğunun şakak bölgesine uyan kısmında yer alan işitme merkezine ulaşır. Sesin elektriksel uyarı halinde iç kulaktan işitme merkezine kadar olan yolculuğu sırasında bazı elektriksel dalgalar oluşur. İşte İngilizcedeki isminin kısaltılması olan ABR (Auditory Brainstem Response) testi de denilen işitsel beyinsapı cevap odyometrisi testinde bu dalgalar kaydedilir. Prensip olarak bu dalgalar kalp elektrosu denilen EKG testindekine ya da beyin dalgalarının kaydedildiği EEG testindekine benzer (Şekil 2).

Şekil 2. ABR testi.

Ayrıca işitsel sabit durum yanıtları ya da İngilizce kısaltılmış adıyla ASSR (Auditory Steady-State Responses) denilen testte ise farklı frekanslarda ses uyaranı verilerek beyinsapında oluşan elektriksel aktivitenin kaydedilmesiyle frekanslara göre işitme eşiklerinin belirlenmesine çalışılır.
Odyoloji sadece işitme testleri ile ilgilenmez, denge de ilgi alanına girer. İç kulak da zaten sadece işitme organı değil aynı zamanda denge organıdır. Dolayısıyla iç kulağı test ederken denge ile ilgili testler de yapılmaktadır. Bu testlerin bir kısmı konvansiyonel temel testlerdir (Frenzel gözlüğü ile nistagmus muayenesi, kalorik test, fistül testi vs), önemli bir kısmı ise elektrofizyolojik testlerdir. Bu anlamda şu testler yapılmaktadır:

1. Elektrokokleografi: İç kulağın koklea ya da salyangoz denilen bölümünde oluşan elektriksel değişiklikleri kaydeden testtir,
2. Elektronistagmografi: Denge bozukluklarında göz kürelerinde ortaya çıkan istem dışı ritmik hareketlerin göz etrafına takılan elektrotlar aracılığı ile kaydedildiği testtir,
3. Videonistagmografi: İçine kızılötesi kamera takılmış olan özel gözlükler aracılığı ile denge bozukluklarında göz kürelerinde ortaya çıkan istem dışı ritmik hareketlerin kaydedildiği testtir, Elektronistagmografi ile bu test aynı işlevi farklı teknikle test etmektedir. İlkinde çizgiler halinde test sonucu çıkarken kamera kaydı yapılan ikinci testte normal video kaydı şeklinde test sonucu elde edilir. Videonistagmografi daha gelişmiş bir testtir (Şekil 3).
4. Postürografi: Dengeyi sağlayan dört sistemin yani göz, kulak, derin duyu (kas ve eklemler) ve beyin girdilerini bilgisayar sistemi ile kaydetmek üzere tasarlanmış bir testtir,
5. Vestibüler uyarılmış kas potansiyelleri: Bu teste İngilizce isminin (Vestibular Evoked Myogenic Potentials) baş harflerinden oluşan bir kısaltma olan VEMP testi de denilir (Şekil 4). Ses uyaranına karşı oluşan özel bir refleksin boyun kaslarından kaydedilmesi esasına dayanır.
Burada sadece belli başlı elektrofizyolojik işitme ve denge testleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu alanda kullanılan başka testler de bulunmaktadır. Sitemizde (www.onurcelik.com) bulunan ‘’İşitme Testleri’’ başlıklı yazıyı okumanızı da öneririm.