Bebeğiniz Normal Duyuyor mu?

Doğuştan işitme kayıpları tüm dünyada ve özellikle de ülkemizde büyük bir sorundur. Üstelik erken tanınmadığında telafisi mümkün olmayan kalıcı zararlara neden olmaktadır. Hem bir sağlık sorunu, hem sosyal bir sorun olarak insanları meşgul etmektedir. Bu nedenle yeni doğan bir bebeğin normal duyup duymadığının belirlenmesi çok önemlidir. Oysa bebeğin işitmesi hakkında anne ve babanın fikir sahibi olmaları genellikle geç olabilmektedir. Son yıllarda yenidoğan işitme taraması programı çerçevesinde ülke genelinde her bebeğe doğal doğmaz daha hastanede iken işitmesinin normal olup olmadığını belirlemek amacıyla testler yapılmaktadır. Bu uygulama henüz ülke genelinde eksiksiz uygulanamıyor olsa da hızla büyük yol kat edilmiştir. Doğumun yapıldığı sağlık kuruluşunda işitme tarama testi yapılmıyorsa bile doktorunuza sorun ve bebeğinizi mutlaka test ettirin. İlk aşama test bir dakika bile sürmeyen basit, zararsız bir testtir.

Çocuğunuzun işitme kaybının olup olmadığının belirlenmesi ancak objektif testlerle mümkün olabilir. Bununla birlikte, bazı belirtilere anne ve babanın mutlaka dikkat etmesinde yarar vardır.

Çocuğunuzda işitme kaybı olduğunu düşünüyorsanız aşağıdaki kontrol listesi bunun tespitinde size yardımcı olacaktır.

İşitme kaybı için göstergeler:

Bebeğin annesi hamilelik sırasında

• Kızamıkçık, viral bir enfeksiyon veya grip geçirmişse,
• Alkollü içecek içmişse.

Yenidoğan (doğumdan ilk 28 güne kadar)

• Doğumdaki kilosu 1600 gramdan düşük idiyse,
• Yüz ve kulaklarının görünüşü farklıysa,
• Doğumda sarılığı oldu ve kan değişimi uygulandıysa,
• Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde beş günden fazla kaldıysa,
• Damardan iğne ile uzun süreli antibiyotik aldıysa,
• Menenjit geçirdiyse.

Bebeğin ailesinde

• Erken yaşlarda ortaya çıkan, kalıcı veya ilerleyen işitme kaybı olan, bir veya daha fazla birey varsa.

Bebek (29 gün ile 2 yaş arası)

• Damardan uzun süreli antibiyotik aldıysa,
• Menenjit olduysa,
• Nörolojik bir bozukluğu varsa,
• Kafatası kırığı olan ciddi bir kaza geçirdiyse,
• 3 aydan fazla süren, kulak zarının arkasında biriken bir sıvının olduğu, tekrarlayan kulak enfeksiyonu varsa.

Çevreye Cevap Verme (konuşma ve lisan gelişimi)

Yenidoğan (doğumdan 6 aya kadar)

• Beklenmedik yüksek sesli gürültülerle irkilmiyor, hareket etmiyor, ağlamıyor veya herhangi bir şekilde tepki vermiyorsa,
• Yüksek sesli gürültülerle uyanmıyorsa,
• Kendiliğinden sesleri taklit etmiyorsa,
• Sadece sesle sakinleştirilemiyorsa,
• Başını sese doğru çevirmiyorsa.

Küçük bebek (6 aydan-12 aya kadar)

• Sorulduğunda tanıdık kişi veya eşyaları gösteremiyorsa,
• Konuşma sesi çıkarmıyor ya da konuşma sesi çıkarmayı bıraktıysa,
• 12 aylıkken, “el salla” ,”elini çırp” gibi basit sözleri sadece dinlemekle anlamıyorsa.

Büyük bebek (13 ay-2 yaş )

• Hafif bir sesle ilk seslenişte doğru yöne dönmüyorsa,
• Çevreden gelen seslere duyarsızsa,
• İlk seslenişte cevap vermiyorsa,
• Sese cevap vermiyor veya sesin nereden geldiğini anlayamıyorsa,
• Tanıdık insanlar arasında ve evde, çevresindekiler için basit kelimeleri kullanmaya ya da taklit etmeye başlamadıysa,
• Televizyonu çok yüksek sesli izliyorsa,
• Anlama ve iletişim için kelimelerin kullanımında yeterli gelişmeyi göstermiyorsa,

Çocuğunuzda bir işitme kaybı olabilir…

Bu Durumda Ne Yapmanız Gerekir?

Bu göstergelerden bir veya daha fazlasını tespit ettiyseniz, çocuğunuzda işitme kaybı olması ihtimali vardır. Bu durumda çocuğunuzu kulak muayenesi ve işitme testi için bir kulak burun boğaz doktoruna götürmeniz gerekir. Bu muayene ve testler herhangi bir yaşta hatta doğumdan hemen sonra bile yapılabilir.

Bu faktörlerden hiçbirini belirlemediniz, fakat çocuğunuzun normal duymadığından şüpheleniyorsanız çocuğunuzun işitmesini ölçtürün. Annenin şüphelenmesi, doktorun şüphelenmesinden bile daha önemlidir. Çocukların anne ve babaları çocuğun işitme kaybını keşfedecek en önemli kişilerdir. Çünkü onlarla en fazla vakit geçiren sizsiniz. Eğer herhangi bir zaman bebeğinizin işitme kaybı olduğunu düşünürseniz bunu doktorunuzla görüşün.

Günümüzde işitme testleri yeni doğan bebeklere bile uygulanabilmektedir (Şekil 1). İşitme testleri ağrısız bir uygulamadır. Eğer çocuğunuzda işitme kaybı varsa ve bu geç teşhis edilirse, konuşma gelişimi engellenebilir ve hatta bu gerilik kalıcı da olabilir.

Şekil 1. Bebekte işitmenin test edilmesi

Günümüzde tarama amaçlı olarak okula başlamadan önce de tüm çocuklara işitme testi yapılmaya başlanmıştır. Bu tarama, anne – baba veya çocuğun fark etmediği hafif işitme kayıplarını ortaya koyabilmektedir.

Tek kulaktaki bir işitme kaybı daha zor fark edilmektedir. İşitme testi ile tek taraflı ve hafif işitme kayıplarının gözden kaçması da engellenmiş olur. Bu tip işitme kayıpları belirgin olmasa da konuşma ve lisanı etkileyebilmektedir.

İşitme kaybı kulak kiri veya orta kulakta (kulak zarı arkasında) sıvı birikmesinden de kaynaklanabilir. Bu tipte işitme kaybı olan bir çocuk ilaç tedavisi veya küçük bir cerrahi girişim ile de iyileştirilebilir.

Bazı çocuklarda ise işitme sinirinden kaynaklanan kalıcı sağırlıklar olabilir. Bu tür kayıpların çoğu ileri derecede işitme kaybı, bir kısmı ise tam işitme kaybıdır. Bu durumlarda erken teşhis, erken işitme cihazı uygulanması ve özel eğitim programlarına erken başlamak, çocuğun mevcut işitmesini en yüksek düzeye getirmeye yardımcı olabilir.