YÜZ SİNİRİ HASTALIKLARI
Yüzde seyirme, hareket azalması ya da felç fasiyal siniri etkileyen hastalıklarda görülebilen bir belirtidir, bir bulgudur. Yüz felcini bir hastalık olarak değil de çok farklı ve çok çeşitli hastalıklarda görülebilen bir belirti olarak bilmek gerekir. Yüz felci nedeniyle doktora başvuran bir hastada buna neden olan hastalığın bulunması ve onun tedavisinin yapılması gerekmektedir. Fasiyal siniri etkileyebilen hastalıklara örnek olarak Bell felci, travmalara bağlı hasarlar (trafik kazalarına veya iş kazalarına bağlı kafa travmaları, künt, kesici veya delici aletlerin yaptığı hasarlar, cerrahi sırasında olan sinir travmaları), kulak iltihapları, kulak zonası, tümörler (beyinde, yüz sinirinde, işitme ve denge sinirinde, kulakta, boyunda ya da tükürük bezinde), beyin damarlarının tıkanması sayılabilir.
Yüz sinirini etkileyen hastalıkların tanısı için sadece muayene genellikle yeterli olmamaktadır. Bir seri tetkik gerekmektedir. Bu incelemelerle hastalığın ne olduğu, sinirin nerede ve ne kadar hasar gördüğü anlaşılmaktadır.
Tanısal tetkikler işitme testleri, filmler (bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme), elektrofizyolojik testler (sinir uyarılma testi, elektronörografi, elektromiyografi, elektronistagmografi) gibi çeşitlilik göstermektedir. Her hastada yakınmalara ve muayene bulgularına göre uygun ve gerekli olan tetkikler yapılmaktadır.
Yüz sinirini etkileyen hastalıklarda ortaya çıkan yüz felci belli bir şiddetin üstündeyse hastanın gözlerini kapatamaması söz konusudur (Şekil 1). Bu durumda hastanın gözlerinin korunması çok önemlidir ve önceliklidir. Göz yaşının azalmış olması, göz kapağı hareketlerinin ve göz kırpmanın olmaması gözlerin hızla kurumasına ve batma, kaşıntı, ağrı gibi yakınmalara neden olur. Önlem alınmazsa gözün koruyucu tabakasında ülserler gelişir ve görme bozukluğu ortaya çıkar. Gözü basitçe bir bant ile kapatmak, yapay gözyaşı kullanmak bile basit ve etkili koruma önlemlerindendir. Uyurken göz merhemi sürülüp göz bantlanırsa çok yararlı olur. Elbette bunlar basit ve kısa süreli problemlerde etkili olan yöntemlerdir. Uzun süren ya da kalıcı hale gelmiş yüz felçlerinde gözleri korumak için küçük cerrahi girişimlerle göz kapaklarına takılan ağırlık veya kapatma gücü uygulayan protezler göz koruması için uygun yöntemlerdir.
Yüz siniri hastalıklarında tedavi yöntemi yüz sinirini etkileyen hastalığa göre değişmektedir. Bell felci, kulak zonası gibi hastalıklarda ilaç tedavileri uygulanırken, travmatik yüz felçlerinde ilaç ya da cerrahi tedaviler uygulanmaktadır. Kulak iltihaplarına bağlı yüz felçlerinde ilaç tedavilerine genellikle cerrahi girişimlerin eklenmesi gerekmektedir. Bu konuda web sitemizdeki (www.onurcelik.com) ‘’Kulak Enfeksiyonları’’ ve ‘’Kronik Orta Kulak Enfeksiyonu’’ başlıklı yazılar okunabilir. Bu tedavilerin sonuçları yüz sinirindeki hasarın derecesine ve ne türden bir hasar olduğuna göre farklı olabilmektedir.
Şekil 1. Yüz felci. Hasta sağ tarafta zorlamasına rağmen gözünü tam kapatamamaktadır.
Yüz siniri çok önemli bir sinirdir. Yüzdeki mimik ve hareketler bizim hem duygularımızın yansıması açısından (gülümseme, mutluluk, üzüntü, kızgınlık, heyecan, korku, şaşkınlık vb), yeme-içme açısından (felç durumunda sulu yemekleri yemede ciddi sorunlar olabilmektedir), konuşma (yüz felcinde dudak hareketlerinin, yanak sertliği bozulmaktadır), yüzün kozmetiği açısından (yüz felcinde yüzün görüntüsü, simetrisi bozulmaktadır), psikolojik bakımdan, bazen meslek ve iş bakımından (insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda olan insanlar felç olduğunda yüzdeki bu ciddi şekil değişikliğinden olumsuz etkilenebilmektedirler) çok önemlidir.
Yüz felci durumunda zaman geçirmeden bu konuda deneyimli ve bilgili bir kulak, burun, boğaz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.