Septoplasti Burun İçindeki Eğriliğin Düzeltilmesi

Burunda eğrilik denildiği zaman insanların aklına burnun dış görünüşünde eğrilik veya burun içindeki orta bölmedeki eğrilik anlaşılmaktadır. İnsanlar, burunda eğrilik (veya burun eğriliği) denildiği zaman dış görünüşteki eğrilik mi, iç bölmedeki eğrilik mi kast ediliyor ayrımını konuşmanın gelişinden veya konuşmanın diğer kısımlarından anlarlar.
Burnun dışının bir tarafa doğru eğri olmasına tıpta burun dışı eğriliği anlamında ‘’eksternal nazal deformite’’ denilir (Şekil 1). Burnun dışındaki eğriliklerin düzeltilmesi estetik bir ameliyattır. Sitemizin (www.onurcelik.com) hastalara hitaben hazırlanmış ameliyatlarla ilgili yazılardan ‘’ Rinoplasti – Burun Estetiği Ameliyatı’’ başlıklı yazı bu konuyla ilgilidir.

Şekil 1. Burun dış görünüşünde eğrilik, burunda şekil bozukluğu (eksternal nazal deformite).

Burnun içindeki orta bölmenin, burundan nefes almayı zorlaştıracak biçimde, eğri olmasına tıpta burun orta bölmesi eğriliği anlamında ‘’nazal septal deviasyon’’ veya kısaca ‘’septum deviasyonu’’ denilir (Şekil 2).

Şekil 2. Burun orta bölmesinde (septum) eğrilik iç kısımdadır ve genellikle dışarıdan görülmez. Ancak bu resimde olduğu gibi, bazen burun deliklerine bakılınca bile görülebilir.

Bu yazıda burun iç bölmesindeki eğriliklerin (septum deviasyonu) cerrahi tedavisinden söz edilecektir.
Septum deviasyonunun düzeltilmesi için temel olarak iki çeşit ameliyat yapılmaktadır: 1. SMR (‘’es em ar’’ diye okunuyor) denilen ameliyatlar (Sub Mukozal Rezeksiyon kelimelerinin baş harfleriyle kısaltılmış şekilde kullanılan isimdir),  2. Septoplasti.
SMR denilen ameliyat eski tekniktir ve günümüzde seyrek kullanılmaktadır. Bu ameliyatta burun orta bölmesindeki eğri kıkırdak ve kemiklerin çıkarılmasıyla burun orta bölmesindeki eğrilik giderilmektedir. Bazen eğriliği giderebilmek için bazen fazla kıkırdak ve kemik çıkarmak gerekebilmektedir; bu da daha sonra burunda şekil bozukluğuna ve çökmeye neden olabilmektedir.

Septoplasti ameliyatında çıkarılan kıkırdak ve kemik miktarı hem çok azdır hem de bu çıkarılan kısımlar dışarıda düzeltildikten sonra tekrar yerine konulmaktadır. Yani bir anlamda eğri kısımların çıkarılıp atılması değil de eğri kısımların düzeltilmesi yoluna gidilmektedir. Vücuttan doku kaybının çok az olması ve bu doku kaybının yol açabileceği risklerden kaçınılmış olmasından dolayı septoplasti daha iyi bir ameliyat tekniğidir.

Septoplasti ameliyatı burun deliğinden girilerek yapılan bir ameliyattır. Dışarıdan kesi yapılmaz; dikiş atılmaz. Estetik ameliyatlardan sonra görüldüğü gibi yüzde burun ve göz çevresinde şişlik, morluk olmaz. Ameliyat genel anestezi altında hasta uyutularak yapılır. Bazı doktorlar çabukluk sağlamak için hastayı uyutmadan, sadece sakinleştirici ilaç vererek ve iğne yapıp burnu uyuşturarak bu ameliyatı yapmaktadırlar. Lokal anestezi altında yapılması yanlış değildir ancak çoğunlukla iyi bir tercih değildir. Lokal anestezi ile ağrı duyusu azaltılır, ancak tamamen ortadan kaldırılmaz. Hasta ameliyatın bazı safhalarında mutlaka ağrı duyacaktır. Canı yanan hastanın doktora işini rahat yaptırması mümkün olmamaktadır. Ameliyat eksik ve kalitesiz bir biçimde yapılabilmektedir. Ağrı duyusundan başka hastanın ameliyat sırasında çıkan sesleri duyabiliyor olmasının ruhsal etkileri olabilmektedir. Çocuk hastalarda zaten lokal anestezi ile ameliyatın yapılması mümkün değildir. Hastalara bu ameliyatı genel anestezi altında olmalarını ısrarla öneririm.

Ameliyatta septumun düzeltilmesinden sonra orta bölmedeki katların tekrar birbirine yapışabilmesi için buruna tampon konulur. Bu tampon 2-3 gün kalır, daha sonra çıkarılır. Günümüzde silikon tamponlar kullanılmaktadır. Silikon tampon hem burunda kaldığı sürede hem de alındığı zaman hastaya pek rahatsızlık vermez. Bazı doktorlar tampon koymadan bu ameliyatı yapmaktadırlar. Dr. Onur Çelik bir süre tamponsuz olarak bu cerrahiyi uygulamıştır. Daha sonra ameliyat etkinliği üzerinde yaptığı analizlerde tamponlu ameliyatların daha iyi sonuç verdiğini görerek tekrar tamponlu ameliyatları uygulamaya başlamıştır. Ameliyat genel veya lokal anestezi ile yapılabilir, tamponlu veya tamponsuz yapılabilir. Önemli olan ameliyatlardan beklenen sonucun alınmasıdır. Bu ameliyatlardan sonraki memnuniyetsizliğin %30’lara ulaştığını bilmekte yarar vardır. Bu memnuniyetsizlikte rol oynayan önemli faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Hasta ve doktorun ameliyat öncesindeki dönemde birbirlerini iyi anlamış ve beklentileri karşılıklı paralel hale getirmiş olmaları gerekirken bunun yapılmamış olması
2. Uygun ameliyat tekniğinin kullanılmamış olması
3. Ameliyatın iyi uygulanmamış olması
4. Genel anestezi ile yapılması gereken ameliyatın lokal anestezi altında yapılması
5. Tampon konulmamış olması
6. Ameliyat sonrasındaki pansumanların yeterince ve kaliteli olmaması
7. Komplikasyon gelişmiş olması (yapışıklık, septumda delik oluşması vb)