Saman Nezlesi
Saman nezlesi denilen durumda hastanın burnunda ve gözlerinde akıntı ve kaşıntı, hapşırma, boğazında kaşıntı ve gıcıklanma hissi ve genizde akıntı ve burun tıkanıklığı vardır (Şekil 1).
Şekil 1. Saman nezlesinde hapşırma, burun kaşıntısı, burun akıntısı gibi burun yakınmalarının yanı sıra gözlerde kızarma, yaşarma ve kaşınma gibi göz yakınmaları da sık görülmektedir.
Havayla solunan toz şeklindeki küçük parçacıklara karşı vücutta gelişen alerjiden kaynaklanan bir hastalıktır.
Saman nezlesi ve yaz gribi tıp dilinde alerjik rinit olarak bilinen durum için kullanılan yaygın isimlerdir. Rinit burun iltihabı, enflamasyonu anlamında kullanılan bir kelimedir.
Her yıl çok sayıda insan alerjik rinite yakalanmaktadır. Bazıları bu hastalığı çok hafif atlatırken, bazıları için çok ağır geçmekte, işlerini engellemekte ve yaşam kalitesini bozmaktadır.
Alerjinin Nedeni
Havada taşınabilecek kadar küçük ve hafif birçok madde gözümüz, burnumuz ve boğazımızdaki zarlar üzerinde birikirler. Polenler, mantar sporları, hayvan tüyleri ve ev tozu bu parçacıkların en sık rastlananlarıdır.
Hangi Polenler Sorun Yaratır?
İlkbaharın erken dönemlerinde saman nezlesine neden olan polenler genellikle ağaçlardan, ilkbaharın geç dönemlerinde ise daha çok çayırlardan kaynaklanmaktadır. Renkli süs bitkileri nadir olarak alerjiye neden olmaktadır. Çünkü onların polenleri havayla taşınamayacak kadar ağırdır.
Mantar Nedir?
Mantarlar bakteriler gibi, parazitler gibi, virüsler gibi hastalıklara da yol açabilen mikroplardır. Doğada bol miktarda bulunurlar. Tüm mantarlar hastalık yapmazlar; hatta bazıları yararlı bile olabilirler. Örneğin maya mantarları ekmek yapımında ve bazı mayalı içeceklerin yapımında kullanılmaktadırlar. Bir başka örnek de küf mantarlarıdır; bunlar ekmeği küflendiren, meyvelerin bozulmasına neden olan mantarlardır. Kuru yapraklarda, çayırlarda, samanda, tohumlarda diğer bitki ve toprakta da bulunurlar. Soğuğa dirençli oldukları için alerji sorunu uzundur ve karın toprağı kapattığı dönemler dışında tüm bir yıl sporları havada bulup alerjiye neden olabilirler.
Ev içinde mantarlar, ev bitkilerinde ve onların saksı toprağında yaşar. Bodrum katları ve çamaşır odaları gibi nemli yerlerin yanı sıra peynirde ve mayalanmış içkilerde de bulunurlar.
Tüm Yıl Boyunca Saman Nezlesi
Hayvan artıkları (kediler, köpekler, atlar) kozmetik malzemeler, mantarlar, yiyecekler ve ev tozları da dahil olmak üzere birçok alerjen yaşamsal ortamda bütün yıl boyunca bulunurlar. Ev tozu denilen maddenin yapısı mobilyalardan dökülen selülozdan, mantardan, ev hayvanlarından dökülen artıklardan ve böcek parçalarından oluşan karışımdan ibarettir. Bu toz kışın sıcak hava sistemlerinin açılmasıyla alerjinin artmasına neden olmaktadır.
Alerji Başka Sorunlara Zemin Oluşturabilir mi?
Alerjik kişilerin soğuk algınlığına, sinüs enfeksiyonu ve kulak enfeksiyonlarına olan duyarlılıkları artmıştır. Bu sayılan hastalıklar alerjisi olanları alerjisi olmayan insanlardan daha fazla rahatsız edebilir. Hatta bazen daha ciddi bir sonuç olarak bu kişilerde astım gelişebilir.
Kendiniz İçin Yapabilecekleriniz
İdeal olarak alerjinize neden olan maddeleri yaşamınızdan uzak tutmak, ya da sizin o maddelerin bulunduğu ortamlardan uzak durmanız alerji tedavisinin ana prensibidir. Ne yazık ki bunun uygulanması her zaman kolay değildir. Aşağıda sıralanan kendi kendinize yardım önerileri denemeye değerdir.
1. Çimleri keserken veya ev temizliği yaparken polen maskesi takın. Bu maskeleri eczanelerden alabilirsiniz.
2. Isıtma ve havalandırma sistemlerindeki filtreleri aylık olarak değiştirin ya da bir hava temizleme aygıtı kullanmaya başlayın.
3. Polenlerin çok yoğun olduğu dönemlerde kapıları ve pencereleri kapalı tutun.
4. Evde bulunan bitki ve hayvanlardan uzak durun.
5. Kuş tüyü yastıkları, yün battaniye ve yün örtüleri pamuk veya sentetik maddeden yapılmış olanlarla değiştirin.
6. Gerekli olduğunda yeterince antihistamin ve dekonjestan kullanın.
7. Yatağınızın baş tarafı hafif yukarı kaldırılmış bir şekilde uyuyun.
8. Genel sağlık kurallarına uyun.
- Düzenli egzersiz yapın
- Sigarayı bırakın ve diğer hava kirliliğine neden olan şeylerden uzak durun
- Dengeli beslenin, karbonhidratları aza indirin
- Diyetinizi vitaminler ve özellikle de C vitaminiyle destekleyin.
9. Doktorunuzun tavsiyelerine uyun
Özellikle kış aylarında kuru ev içi havası birçok alerjik kişinin kötüleşmesine neden olmaktadır. Bu nedenle ayarında bir ortam nemlendirmesi yararlı olur. Fazla nemin mantar üreme riskini artırmasına da dikkat etmek gerekir.
Doktorun Sizin İçin Yapabilecekleri
Kulak Burun Boğaz uzmanınız tam bir kulak, burun, boğaz, baş ve boyun muayenesi yapacaktır. Dikkatli bir değerlendirme sonucunda doktorunuz şikayetlerinize herhangi bir enfeksiyonun ya da yapısal bir bozukluğun yol açıp açmadığına ve bunlara yönelik uygun tedaviye karar verecektir.
Alerji tedavisinde bir çok ilaçtan yararlanılmaktadır ve doktorunuz bunlar arasından size en uygun olanını seçecektir. Bunlar arasında antihistaminler, dekonjestanlar, kromolin ve kortizonlu ilaçlar vardır. Şüphelenilen bir alerjinin medikal tedavisi aynı zamanda çevre kontrolü danışmalığını da kapsamaktadır. Sonuç olarak detaylı bir hikaye ve iyi bir muayeneden sonra doktorunuz hangi maddeye karşı alerjiniz olduğunu tespit etmek için testler önerebilir.
Solunum havasındaki alerjenlerin tek kökten tedavisi spesifik olarak o alerjene karşı antikor oluşturacak enjeksiyonlar yapmaktır. Bundan önce hassasiyetinizin gerçek nedeni bulunmalıdır. Alerji araştırmaları ya kan tahlili ya da deri testi şeklindedir. Modern testler ile sadece hangi maddeye karşı alerjiniz olduğu değil bu alerjinin düzeyi de ortaya çıkmaktadır.