Burun Polipleri

Burun polipleri denildiği zaman burnun ve sinüslerin iç yüzünü örten ve mukoza denilen tabakadan kaynaklanan yarı şeffaf, üzüm taneleri veya damla şeklinde ve arklı büyüklüklerde olabilen kitleler anlaşılmaktadır (Şekil 1). Bu yapılar kanser değildirler. Aslında iyi huylu tümör bile değildirler. Mukozanın hastalıklı olarak, bölgesel şişmiş durumudur denilse yanlış olmaz.

Şekil 1. Burun boşluğunda polipler. Polip kitleleri (çarpı işareti ile gösterilen yapılar) burnun normal dokusundan kolaylıkla ayırt edilebilen yapılardır. Sağ alttaki burunda burun boşluğu polip tarafından kısmen doldurulmaktadır. Diğer üç örnek olguda ise burun boşluğu polipler tarafından tamamen tıkanmış durumdadır.

Poliplerin oluşmasındaki temel problem burun mukozasının uzun süre enflamasyona uğramasıdır. Enflamasyonu mikrobik olmayan iltihabi olay diye düşünebiliriz. Bu enflamasyon sıklıkla kullanılan ilaçlara, tekrarlayan burun ve/veya sinüs enfeksiyonlarına, bağışıklık sistemindeki sorunlara, alerjiye bağlı olarak oluşmaktadır. Astım ve aspirin başta olmak üzere ağrı kesici diye bilinen bazı ilaçlara aşırı hassasiyetle birliktelik gösterebilmektedir. Bu beraberliklerin varlığında hastanın durumu daha kritiktir. Tedaviye yanıt almak zorlaşmaktadır.
Burun polipleri her yaşta, her toplumda ve her iki cinste görülebilir. Daha çok erişkinleri etkileyen bir hastalıktır. 10 yaşından küçük çocuklarda görüldüğünde önemli bazı hastalıkların varlığı mutlaka araştırılmalıdır.
Polipli hastalarda görülen yakınmalar polipin yerleşim yerine, büyüklüğüne ve yaygınlığına göre farklı yoğunlukta olabilmektedir. Sık görülen belirtiler şunlardır: burun tıkanıklığı, hapşırma, aksırık, burun akıntısı, burun kaşıntısı, koku alma yeteneğinde azalma veya kaybolma, yüz ve başta dolgunluk hissi ve/veya ağrı, tat alma yeteneğinde azalma, gözlerde kaşıntı ve yaşarma, ağız kokusu, boğazda kuruluk, horlama, uyku apnesi, boğaz ve sinüs enfeksiyonları.
Burundaki polipler burun boşluğuna açılan sinüslerin deliklerini daraltarak veya kapatarak onların havalanmasını ve boşalmalarını zorlaştırabilmekte ve bu da sinüzite zemin hazırlamaktadır. Ayrıca burundan rahat nefes alamayan hastalar uyanık veya uykuda ağızdan nefes almak zorunda kalmaktadırlar. Bu da boğazda kuruluk hissine, sık sık boğaz enfeksiyonlarının gelişmesine neden olmaktadır.
Polipler iyi veya kötü huylu (kanser) tümör değildir. Burun ve sinüslerin içini doldurarak, oranın görevlerini aksatarak ve nihayet başka hastalıklara zemin hazırlayarak sorun yaratmaktadır. Yol açabileceği ciddi sorunlar arasında astıma neden olmak veya astımı şiddetlendirmek, uyku apnesi, sinüzit, göz yuvalarında enfeksiyon ve menenjit sayılabilir.
Polipler sık görülür. Aslında polipler vücudun mukoza ile örtülü olan birçok yerinde ortaya çıkabilmektedir. Örneğin mide, bağırsaklar, ses telleri, burun, sinüsler, safra yolları, rahim gibi organlarda polipler görülebilmektedir. Bu yazının konusu burun boşluğunda görülen ve burundan ve/veya sinüslerden kaynaklanan poliplerdir. Çok iyi bilinen hastalık olduğu için tanınması zor olmaz. Bununla birlikte, hastalığın nedenini bulabilmek ve yaygınlığını tespit edebilmek için ve elbette tedavi planının yapılabilmesi için doktor bazı incelemeler yapacaktır. Standart muayenenin dışında endoskopik muayene, filmler çekilmesi, alerji testi yapılması ve bazı özel durumlarda ise kistik fibrozis ve burun mukozasının bazı hastalıklarına yönelik incelemeler gerekebilmektedir.
Burun poliplerinin tedavisi genellikle ilaçlarla yapılmaktadır. Bu amaçla daha çok bölgesel (topikal) kullanılan kortizonlu ilaçlar, bazen sistemik kortizon kullanılmaktadır. Asıl etkili olan ilaç tedavisi kortizon ile yapılandır. Bazen, kortizon kullanılmayacaksa, sadece belirtilere yönelik ilaçlar da kullanılabilmektedir. İlaçlarla sonuç alınamadığı durumlarda cerrahi tedaviler uygulanmaktadır.
Burun ve sinus poliplerinin ilaçla veya cerrahi yöntemlerle tedavisi hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için sitemizde (www.onurcelik.com) bulunan “Burun Poliplerinin İlaçla Tedavisi”, “Polip Ameliyatı” ve “Endoskopik Sinüs Ameliyatı” başlıklı yazılar okunabilir.